Lazio en Rome
De Italiaanse regio Lazio ligt tussen Toscane en Napels en is het meest bekend door haar hoofdstad Rome. Hier ligt de bakermat van de Romeinse cultuur, van de Latijnse taal en van onze Westerse beschaving. Je vindt er eeuwenoude dorpen en burchten, statige Romeinse villa’s en paleizen (waaronder het buitenverblijf van de Paus), prachtige meren en stranden en een gevarieerde natuur in een rustige en dunbevolkte regio. Je zal er even verwonderd worden als in pakweg Toscane, maar zonder hordes toeristen om je heen. In de prehistorie werd dit gebied geteisterd door een bijzondere vulkanische activiteit die zorgde voor meren (de oude vulkaankraters), voor heetwaterbronnen en voor hoge rotsformaties waar in de middeleeuwen de dorpen op gebouwd werden die het landschap van Lazio zo kenmerkend maken. De regio is dan ook bijzonder geschikt voor een gevarieerde vakantie met de camper, auto of motor. Zoek je rust, cultuur, natuur, (water)sport of gastronomie? Lazio zal je van dit alles meer dan genoeg bieden! Tijdens deze reportage verbleven we op mooi onderhouden campings en camperplaatsen, vaak pal aan het water. Deze roadtrip start aan het meer van Bolsena in het Noorden van Lazio en loopt via Rome naar het witte stranddorpje Sperlonga in het Zuiden terug naar boven door het prachtige binnenland van Sabina (de Sabijnse heuvels). Andiamo!
Totale afstand van de route: 719 km
Bolsena
Je bent pas echt in Lazio wanneer je het stadje Bolsena nadert, maar de autoweg tussen de afrit Orvieto op de autostrade en Bolsena is ook al fantastisch mooi. De aanblik van Orvieto, een stad gebouwd op een vulkanische tufstenen rots, zet je al helemaal in de sfeer van deze route. Na Orvieto kronkelt de weg zich naar het centrum van de historische stad Bolsena, aan de oevers van het gelijknamige meer. De geschiedenis van deze stad gaat eeuwen terug en bracht zowel het mirakel van de bloedende hostie als de legende van Santa Cristina voort, die op vandaag nog levendig worden gehouden in de lokale gemeenschap. Plaats de camper, auto of motor op een van de parkeerplaatsen dichtbij het dorp en maak een wandeling door de Corso Cavour, langs het plein met de kerk van San Francesco doorheen de Corso della Repubblica tot aan de kerk van Santa Cristina. Laat je daarna verdwalen in de steegjes richting de hoger gelegen middeleeuwse stad en klim naar de Rocca Monaldeschi, een 14e-eeuws kasteel dat boven de stad uittorent en een panorama op het meer biedt.
Lago di Bolsena
Bolsena is een prima uitvalsbasis als je een camping voor één of meerdere nachten langs het meer zoekt. Lago di Bolsena is naast het grootste meer in Lazio ook het grootste vulkanische meer van Europa. Je zwemt, surft, zeilt of vaart letterlijk op een oude vulkaankrater gevuld met kraaknet water, omzoomd door heuvels en lavastrandjes. Het meer heeft een omtrek van 43 kilometer en leent zich perfect voor een rondrit met de auto, motor of fiets. Rijd je in wijzerzin (rechtsom) rond het meer dan ligt Montefiascone het eerst op je weg. Die torent hoog boven het meer uit en is van te herkennen aan de grote koepel op de Duomo. Hier wordt de beroemde Est! Est!! Est!!! wijn geproduceerd. Verder op de route langs het meer liggen de pittoreske vissersdorpjes Marta en Capodimonte. Op het meer liggen 2 eilandjes, Isola Martana en Isola Bisentina. Het eerste is privébezit, het tweede kan je met een gids bezoeken. Meer naar het noorden vind je tal van wijngaarden op de flanken van de omliggende heuvels en het mooie dorpje Gradoli.
Civita di Bagnoregio
Zet de GPS bij het verlaten van Bolsena op ‘Bagnoregio’ en geniet van de slingerende weg doorheen een droog heuvellandschap. Volg in Bagnoregio de aanwijzingen ‘Civita di Bagnoregio’ tot je beneden in het centrum van Bagnoregio de parkeerplaats voor bussen en campers ziet. Koop hier je ticket voor een bezoek aan de burcht, die op de lijst met ‘mooiste burchten van Italië’ staat. Na een aangename wandeling door het bovenstedelijk deel van de stad (duur: 15’) duikt de burcht in de verte op. Ze staat adembenemend mooi op een eenzame rots in het landschap en is enkel via een voetgangersbrug te bereiken. Hoewel de burcht als bijnaam ‘de stervende stad’ heeft is er best wel nog bewoning te vinden, naast enkele souvenirwinkels, bistro’s en gelateria's waar het heerlijk toeven is in een dergelijke historische setting.
Viterbo en Lago di Vico
Viterbo is een oude Pausenstad op de Romeinse Via Cassia, de historische weg tussen Rome en Firenze. Bij het aanrijden van de stad valt op hoe goed de ommuurde stad met wachttorens is bewaard gebleven. De stad is een leuke stopplaats waarbij de oude wijk San Pellegrino, het Palazzo Papale en de Duomo een bezoek meer dan waard zijn. Na Viterbo volgt een mooie slingerende autoweg naar de volgende vulkanische meren van Lazio, het Lago di Vico en het Lago di Bracciano. Wij kozen voor een stop aan het kleinste meer, het Lago di Vico. Dit kratermeer ligt midden in een beschermd natuurgebied en is een heerlijke stopplaats voor een picknick, een wandeling in de bossen of een duik in het meer. Aan de Oostkant van het meer ligt de monumentale Villa Farnese, het grootste buitenhuis ooit door de Romeinen gebouwd.
Cerveteri en Ostia Antica
Liefhebbers van geschiedenis zullen vast en zeker aan hun trekken komen in de regio ten zuidwesten van Rome. Tussen Cerveteri en Osta Antica rijdt je er over de Via Aurelia, één van de oudste wegen in onze beschaving (3e eeuw v.Chr.). Cerveteri was een uitvalsbasis van de Etrusken, het volk dat voor de Romeinen de basis heeft gelegd van onze moderne beschaving en handel dreef met de Grieken. Je kunt er de Etruskische necropolis bezoeken, een site waar het leven van de Etrusken in Cerveteri tastbaar wordt. Nog indrukwekkender is Ostia Antica, de oude haven van Rome en volgens kenners de best bewaarde Romeinse stad in Italië. Je waant je terug in de 5e eeuw op de kasseiweg, langs de (bad)huizen en winkels, in de tempels of in het theater.
Castelli Romani
Afrit 23 van de ringweg rond Rome leidt je naar Castel Gandolfo, één van de heuvelstadjes waar de Romeinen hun luxueuze villa’s, buitenhuizen, kastelen (vandaar de naam), parken en tuinen bouwden. Begrijpelijk, want in de heuvels is het klimaat veel aangenamer dan in het broeierige Rome. De 17 heuveldorpjes liggen op een steenworp van elkaar en mogen tijdens deze roadtrip zeker niet ontbreken. Castel Gandolfo bleek een goed startpunt voor een rondrit, omdat je er diverse camperplaatsen vindt. In dit dorpje is de zomerresidentie van de Paus een bezoek waard, net als een diner in het enige culinaire straatje of een wandeling langs het kleine meer. Wij deden een roadtrip langs de 17 dorpjes, waarbij we Castel Gandolfo en Nemi (het aardbeiendorp) het leukst vonden, en Rocca di Papa het indrukwekkendst oogde. Opgelet: veel van deze middeleeuwse stadjes zijn piepklein en niet met de camper toegankelijk. Zoek steeds een parkeerplaats buiten het centrum.
Rome
Rome is een tot de verbeelding sprekende wereldstad die geen extra promotie behoeft. Vanuit Castel Gandolfo kan je de trein of bus nemen naar het stadscentrum, zodat je de camper (of auto) rustig op een camperplaats kunt laten staan en niet naar het drukke Rome hoeft te rijden. Een bezoek aan Rome tijdens deze roadtrip is een beetje dubbel. De ene vindt dat grote steden geen plaats behoeven tijdens een roadtrip wegens té druk. De ander vindt dat je Rome niet onbezocht kunt laten als je er op een steenworp vandaan verblijft. We laten deze beslissing aan u over. Een Nederlands koppel die we ontmoetten op de camperplaats vond het fantastisch om Rome met de trein en de vouwfiets te bezoeken. Wij deden deze roadtrip met onze hond met een temperatuur van 38 graden, dus wij lieten Rome deze keer aan ons voorbijgaan.
De Tyrreense kust van Anzio tot Sperlonga
Na de middeleeuwse dorpen, de kratermeren en de historische sites was het tijd voor … de zee. Als je weet dat nadien nog een Toscaans binnenland volgt, dat besef je dat weinig provincies in Europa zo verscheiden zijn qua landschap als Lazio. Wij kozen voor de kuststrook tussen Anzio en Sperlonga. Anzio is een wat grotere kuststad, vooral bekend van de landing in 1945 door de geallieerden. Het Amerikaanse oorlogskerkhof is dan ook een prima stopplaats voor je aan de strandreis begint. Tussen Anzio en Sperlonga ligt 91 km met badplaatsen, camperplaatsen en campings. Keuze zat dus. De mooiste ligt helemaal op het einde: Sperlonga. Haar ligging op een rotsachtige kaap, de witgekalkte huisjes, het pittoreske centrum en het lange zandstrand maken van Sperlonga een klein paradijs aan de Tyrreense zee.
Door sandalenland naar Subiaco
Na Sperlonga duiken we terug het binnenland in langs een netwerk van heuvelachtige provinciale wegen. Dit is ‘slow travel’ op haar best. We zetten koers naar het regionaal park Monti Simbruini, een beschermd gebied met bergtoppen tot 2000 meter. Dit gebied van Lazio wordt ook wel ‘sandalenland’ genoemd, vanwege de vele abdijen en kloosters. Eindbestemming van dit deel van de route is Subiaco, waar Benedictus een klooster liet bouwen rond de grot waar hij jarenlang in verbleef na zijn vlucht uit het decadente Rome. Het klooster is een indrukwekkend bouwwerk, uitgehouwen in de rotsen aan de rand van een ravijn. Maar Subiaco is ook een heel leuk dorpje, waar het heerlijk toeven is. Beneden, aan de oevers van de rivier, ligt een grote parkeerplaats waar je de camper, auto of motor prima kunt neerzetten.
Tivoli
Zoals eerder verteld is Lazio een historisch vulkaangebied. Dat heeft niet alleen gezorgd voor mooie kratermeren met lavastranden, maar ook voor zwavelhoudende bronnen. Deze trokken in de oudheid tal van Romeinse heersers aan, die in Tivoli indrukwekkende vakantiehuizen hebben neergezet. Villa d’Este is de bekendste en ligt pal in het centrum. Dit goed bewaard zomerpaleis met haar tuin vol decadente waterpartijen is een bezoek meer dan waard. De Villa van Hadrianus ligt even buiten het centrum is wellicht de grootste en meest spectaculaire die de Romeinen ooit gebouwd hebben. Helaas resten alleen nog ruïnes als stille getuigen van de luxe die de Romeinen vonden in het vruchtbare en heuvelachtig gebied buiten Rome met haar milde klimaat.
De Sabijnse heuvels (Sabina)
Tussen Tivoli en Rieti lag dé verrassing van deze roadtrip. Je vindt er een prachtig heuvelgebied dat meteen aan Toscane doet denken. De lange uitgestrekte groene heuvels, bezaaid met olijfbomen, zijn nog maar eens een bewijs van de bijzondere landschap diversiteit die Lazio te bieden heeft. Bizar dat dit gebied in geen enkele toeristische brochure wordt aangeprezen. We hebben er nauwelijks toeristen ontmoet. Een lokale inwoner weet dit aan de ‘boerenmentaliteit’ die in deze regio nog steeds overheerst waarbij de productie van olijfolie prioritair is boven alle andere activiteiten. Bezoek zeker de Benedictijner abdij in Farfa, parkeer de camper of auto in Montopoli (wat een panorama op de omgeving!) en maak een stop in Collevecchio, een klein middeleeuws dorp waar de tijd is blijven stilstaan. Maar geniet vooral van de rust en het prachtige landschap.
Terug naar Orvieto
Tijd voor het laatste deel op deze fantastische roadtrip doorheen de Italiaanse provincie Lazio. Je blijft na Collevecchio nog even in de Sabijnse heuvels rijden vooraleer de autostrade richting het Noorden wenkt. Wil je het Lazio-gevoel nog niet meteen lossen? Dan liggen er op de route nog twee interessante stops. Sacro Bosco in Bomarzo is een Dali-achtig fantasy-bos met mythologische beelden en Sant'Angelo di Roccalvecce is een quasi verlaten maar sprookjesachtig dorp met muurschilderingen. Ideale stops voor Nomads met kinderen aan boord of voor liefhebbers van fantasy en sprookjes. Na Sant’Angelo di Roccalvecce roept de terugweg. Tenzij je nog een klein ommetje maakt langs het meer van Bolsena voor een allerlaatste duik op één van de vele ‘free beaches’ die je langs het meer vindt.